Uzbeci
| Uzbeci | ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ukupno pripadnika | ||||||||||||||||||||||||||||||
| od 30 - 50 milijuna (procjena) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Važnija područja naseljavanja | ||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| Jezik | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Uzbečki jezik | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Vjeroispovijest(i) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| većina muslimani (Suniti) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Povezane etničke skupine | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Turkijski narodi |
Uzbeci (uzbečki:O‘zbek, turski:Özbekler) su Turkijski narod koji većinom živi u središnjoj Aziji, u svojoj matičnoj državi Uzbekistanu i ostalim državama Središnje Azije.
Porijeklo imena Uzbeka, još nije u potpunosti jasno te postoji nekoliko teza. Jedna teze kaže da da su dobili ime po eponimu Sultana Uzbeg Khana[12] poznatoga i kao Uzbeg ili Ozbeg koji je bio najduže vladajući kan vladao je 1313. do 1341. godine.
Druga kaže da ime znači "samostalni" ili "sam svoj gospodar", iz riječi O'z (sam) i Bek (titula u plemstvu).[13]
Suvremena autohtoni izvori obično se koriste pojam uzbek da se odnosi na "ruralna seljaka" i "nomada".[14]
Potomci su starih iranskih plemena (Sogdijanaca, Horezmijaca, Masegeta i Saka) koji su se miješali s turkijskim nomadskim narodima. Kao narod formirali su se u periodu od 15. do 16. stoljeća. Zavladavši srednjom Azijom u 16. stoljeću napuštaju nomadski način života. Bave se zemljoradnjom većinom uzgojem pamuka, te stočarstvom uzgojom ovaca, koza, goveda, deva, konja i mazgi. Uzbeci govore Uzbečki jezikom koji je dio turkijskih odnosno Altajskih jezika.
Prema procjenama Uzbeka ima od 23 do 29 milijuna, od toga u Uzbekistanu 21.900.000 milijuna, druga zemlja po brojnosti Uzbeka je Afganistan u kojem ih živi 2.9 milijuna, zatim sljede Tadžikistan s 1.1 milijun, Kirgistan sa 740.000, Kazahstan s 371.000, Turkmenistan s 260.000, Rusija sa 126.000.
U Kineskoj pokrajini Xinjiang živi 14.800 Uzbeka, u Ukrajini ih ima 13.000.
Uzbeci još žive u Iranu, Turskoj, Sjevernoj Americi i Zapadnoj Europi.
Uzbeci su pretežno muslimani suniti koji svoju vjeru uče prema Hanefijskom mezhebu koji je jedan od četiri priznate pravne škole u Islamu, ali postoje razlike između sjevernih i južnih Uzbeka. Većina Uzbeks iz bivšeg SSSR-a u praksi religiju shvaća liberalnije zbog službene sovjetske politike ateizma, dok Uzbeci u Afganistanu i drugim zemljama na jugu su ostali više konzervativne pristalice Islama. Međutim nakon neovisnosti Uzbekistana 1991. godine došlo je do islamskog preporoda među stanovništvom. Ljudi koji žive na području modernoga Uzbekistana prvi su prešli na islam već u 8. stoljeću, kada su arapski vojnici napali ovo područje, i raselili stare vjere Zoroastrizama i Budizam. Arapskom pobjedom nad Kinezima 751. godine u bitci kod Talasa, osigurana je budućnost dominaciju islama u Središnjoj Aziji.
- ↑ Özbəkistan Dövlətinin Statistika Komitəsinin resmî bilgilerine göre Özbekistan nüfusunun 81,7%-ni Özbekler teşkil eder ve 2014'te Özbekistan nüfusu 30 492 800 kişidir. Bu bilgilere göre Özbekistanda tahminen 24 milyon 912 bin 600 Özbek yaşamaktadır.
- ↑ CIA factbook 2008 - Afghanistan
- ↑ CIA factbook 2008 - Tadžikistan
- ↑ CIA World Factbook – Kyrgyzstan
- ↑ CIA factbook 2008 - Kirgistan
- ↑ Ethnic groups in Kazakhstan
- ↑ CIA factbook 2008 - Turkmenistan
- ↑ (rus.) Popis stanovništva u Ruskoj Federaciji 2002. godine
- ↑ Kineska nacionalna manjina
- ↑ Popis stanovništva Ukrajine, nacionalnost i materinji jezik
- ↑ Country-of-birth database
- ↑ Findley, Carter Vaughn. The Turks in World History, Oxford University Press (2005), p. 104.
- ↑ Calum MacLeod, Bradley Mayhew “Uzbekistan. Golden Road to Samarkand” - Page 31
- ↑ Enciklopedija islama CD-ROM Edition v. 1.0 izdavač: Koninklijke Brill NV Leiden Nizozemska 1999. godine
 | Zajednički poslužitelj ima još gradiva o temi Uzbeci |