Brgud
| Brgud | |
|---|---|
 Brgud-kula, turska kula u Brgudu | |
| Država |  Hrvatska |
| Županija |  Zadarska |
| Općina/grad | Benkovac |
| Površina | 23,4 km2 [1] |
| Koordinate | 44°01′59″N 15°43′01″E / 44.033°N 15.717°E |
Stanovništvo (2021.) | |
| Ukupno | 21 [2] |
| – gustoća | 1 st./km2 |
| Odredišna pošta | 23420 Benkovac [3] |
| Pozivni broj | +385 (0)23 |
| Autooznaka | ZD |
  Brgud Brgud na zemljovidu Hrvatske | |
Brgud je selo u sastavu grada Benkovca u gornjoj Bukovici. Nalazi se oko 10 km sjeveroistočno od grada Benkovca.
Brgud je tipično naselje gornje Bukovice smješteno u krajnje oskudnom, kamenitom pejzažu. Raštrkano, sada uglavnom prazno selo prostorno najbolje definira srednjovjekovna kula cindriličnog oblika i crkva sv. Lazara, prvobitno sagrađena 1682. godine. Sadašnja građevina Crkve sv. Prepodobnog Lazara, okružena karakterističnom crnogoricom, dovršena je 1861. godine, o čemu svjedoči natpis na južnim vratima crkve gdje su se uz ovu godinu našla i tri latinicom ispisana inicijala. Oblikom hram slijedi tradicionalne oblike jednobrodne crkve sa polukružnom apsidom na istoku i zvonikom na preslicu sa zapadne strane. Svi prozori na podužnim zidovima, kao i onaj na pročelju, izvedeni su kao okulusi, dok su na apsidu postavljene tri uske monofore. Zidovi su rađeni od fino tesanih kamenih kvadera u vodoravnom poretku. Ikonostas se sastojao od skromno slikanih ikona nepoznatog autora. Sama crkva je okružena starijim grobljem, što je vidljivo po rasteru i oblicima ploča, u kojem posebnost čine nadgrobni spomenici sa reljefnim, naivnim likovnim predstavama.[4]
Položaj Jarebinjak (ili Jarebnjak, kako se još navodi u literaturi), pri ubikaciji naselja na rimskim komunikacijama na području sjeverne Dalmacije najčešće se povezuje s rimskim naseljem Alveria. Sudeći prema arheološkim ostatcima vidljivim na terenu kao i dosad poznatim sitnim arheološkim nalazima, očito je da je naseljavanje gradine Jarebinjak u neprekinutom kontinuitetu bilo od željeznoga doba do srednjega vijeka. Nalaz gepidske fibule potvrđuje da ju je u vrijeme istočnogotske vladavine naseljavao i germanski živalj.[6]
Na popisu stanovništva 2021. godine, Brgud je imao 20 stanovnika. Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mjesto Brgud je imalo 611 stanovnika, od čega se 607 izjašnjavalo kao Srbi, 2 kao Hrvati, i 2 koji se nisu izjasnili za nacionalnu pripadnost[7]. U kolovozu 1995. godine Brgud je ostao prazan nakon bijega srpskog stanovništva tijekom u operacije Oluja Hrvatske vojske.
| Broj stanovnika po popisima[8] | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1857 | 1869 | 1880 | 1890 | 1900 | 1910 | 1921 | 1931 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
| 383 | 661 | 446 | 519 | 649 | 650 | 957 | 756 | 707 | 749 | 786 | 762 | 709 | 611 | 3 | 13 | 20 |
Napomena: U 1869. sadrži podatke za naselje Rodaljice.
| broj stanovnika | 383 | 661 | 446 | 519 | 649 | 650 | 957 | 756 | 707 | 749 | 786 | 762 | 709 | 611 | 3 | 13 | 21 |
| 1857. | 1869. | 1880. | 1890. | 1900. | 1910. | 1921. | 1931. | 1948. | 1953. | 1961. | 1971. | 1981. | 1991. | 2001. | 2011. | 2021. |
Prezimena iz Brguda su[9]:
- Baljak — pravoslavci, slave Svetog Luku
- Banić — pravoslavci, slave Svetog Stefana Dečanskog
- Blanuša — pravoslavci, slave Svetog Jovana
- Vitas — pravoslavci, slave Svetog Stefana Dečanskog i Svetog Arhangela Mihaila
- Graovac — pravoslavci, slave Svetog Luku i Svetog Stefana Dečanskog
- Matić — pravoslavci, slave Svetog Arhangela Mihaila
- Tampolja — pravoslavci, slave Svetog Kozmu i Damjana
- Ćalić — pravoslavci, slave Svetog Jovana
- Uzelac — pravoslavci, slave Svetog Nikolu
- ↑ Registar prostornih jedinica Državne geodetske uprave Republike Hrvatske. Wikidata Q119585703
- ↑ Popis stanovništva, kućanstava i stanova 2021. – stanovništvo prema starosti i spolu po naseljima (hrvatski i engleski). Državni zavod za statistiku. 22. rujna 2022. Wikidata Q118496886
- ↑ Naselje i odredišni poštanski ured. Hrvatska pošta. Pristupljeno 3. siječnja 2022.
- ↑ Predovan, Josip, Marina Jurjević, Marin Ćurković, Marko Šarić i Branko Čolović. 2013. Bukovica i Ravni kotari / vodič kroz kulturnu baštinu. Sveučilište u Zagrebu. Zagreb. ISBN 978-953-6002-70-2
- ↑ http://www.mzopu.hr/doc/PPZHR2010/13-Zadar/00-Zadar-ID12-2006.pdf[neaktivna poveznica]
- ↑ http://hrcak.srce.hr/file/108762
- ↑ Gelo, Jakov. 1998. Narodnosni i vjerski sastav stanovništva Hrvatske, 1880-1991: po naseljima. Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske. Zagreb. ISBN 953-6667-07-X, ISBN 978-953-6667-07-9
- ↑ - Republika Hrvatska - Državni zavod za statistiku: Naselja i stanovništvo Republike Hrvatske 1857.-2001.
- ↑ Benkovac: Prezimena Pristupljeno 18. travnja 2013.
Born in Dalmatia. 11. ožujka 2022. Selo Brgud kod Benkovca. Born in Dalmatia. YouTube. (pristupljeno 14. kolovoza 2022.)
| |||||||
.gif){kind=small}