Islam-agina džamija u Nišu
|
Islam-agina džamija
| |
|---|---|
 | |
| Lokacija | Niš |
| Država |  Srbija
|
| Koordinate | 43°19′14″N 21°53′35″E / 43.320456°N 21.893153°E (WD) |
| Godine izgradnje | 1870. |
| Religija | islam |
  Islam-agina džamija Islam-agina džamija u Nišu na zemljovidu Niša | |
Džamija Islam-age Hadrovića (ponegdje i Hadrović džamija),[1][2][3] džamija je u Nišu. U današnje vrijeme, Medžlis Islamske zajednice Niša koristi jedino ovu džamiju, iako postoji namjera grada da obnovi za upotrebu i Hasan-begovu džamiju.[4]
Pored brojnih društveno-političkih promjena koje je u Niš donijelo Osmansko Carstvo, najočiglednije su bile u transformacijama koje su se desile u arhitekturi. U tadašnjem Nišu, kao značajnom strateškom i upravnom centru Carevine tokom osmanskog razdoblja podignute su brojne džamije. One su bile nosilac urbanog razvitka, što je zabilježeno u osmanskim popisnim knjigama, kao i u brojnim zapisima putopisaca koji su prolazili kroz grad na Nišavi. Tako je nastala i džamija Islam-age Hadrovića u Nišu, kao jedina od vjerskih građevina, izvan gradskih zidina stare Tvrđave.[5]
Podigao ju je 1870. godine bogati Nišlija Islam-aga Hadrović Đakovalija na temeljima starije, oštećene osmanske džamije iz 1720. godine., neposredno pred srbijansko osvajanje Niša od Osmanlija. Građevina nema veću arhitektonsku vrijednost. Pravougaone je osnove s ravnom tavanicom od drveta, a ima i mahfil.[6]
Od devetnaest džamija koliko je postojalo u Nišu tokom osmanske vladavine,[7] jedino je Islam-agina džamija očuvana i osposobljena za vjersku uporabu. Naime nakon osvajanja Niša od osmanske vlasti osjećala se potreba za modernizacijom društva, i oslobađanje potiskivanog narodnog duha stanovništva u Nišu.
»Tako se posle više vekova Niš velikom brzinom pretvarao u moderan evropski grad. Sve što je podsećalo na stari "turski" Niš nestajalo je pred nezaustavljivim stopama progresa. Malobrojna zajednica niških muslimana bila je pasivna i nemo je posmatrala kako njihov svet nestaje, a sa njim i veći broj bogomolja (džamija), koje su izgubile svoju svrhu.[8]«U tom naletu, osvajanja potiskivanog narodnog duha građana Niša, dobrim dijelom je stradala i Islam-agina džamija u Nišu, sve dok nije stavljena pod zaštitu države 1954. godine, kada je obnovljena i osposobljena za vjersku uporabu.[6]
Džamija je ponovo dva puta u 21. stoljeću bila izložena oštećenju, ovoga puta od srpskih ekstremista, kada je;
Kamenovana u noći između 27. i 28. kolovoza 2003. godine tokom proslave navijača Partizana koji su slavili plasman NK Partizana u Ligu šampiona. Grupa od sto navijača bacila je nekoliko kamenica u pravcu džamije polomivši dva prozora na zgradi.[9][10]
Zapaljena u noći 17. ožujka 2004. godine kao odgovor huligana na razrušenje crkava i samostana na Kosovu.
Do kraja kolovoza 2013. godine džamija je potpuno obnovljena, i vraćena svojoj namjeni.[11]
- ↑ Goran Milosavljević Nis mosque in the Ottoman censuses and in the itineraries:five centuries of Islamic domination www.academia.edu pp. 105-114.
- ↑ Večernje novosti: Odbrana ljuta na sudije[neaktivna poveznica], Pristupljeno 8. 4. 2013.
- ↑ Amnesty International, Amnesty International, 2005 - pp. 219
- ↑ Živan Živanović, Niš i niške znamenitosti, Niš, 2004.
- ↑ Е. Miljković, O značaju osmanskih popisnih knjiga kao istorijskih izvora – na primjeru deftera Smederevskog sandžaka, Istorijski časopis 49 (2002), pp. 123–138.
- ↑ a b Vreme: Kulturna baština i plamen Arhivirana inačica izvorne stranice od 26. kolovoza 2014. (Wayback Machine), Pristupljeno 8. 4. 2013.
- ↑ F. Kanic, Srbija: Zemlja i stanovništvo II, Beograd, 1985, pp. 133–173.
- ↑ Ž. Živanović, Niš i niške znamenitosti, Niš, 2004, pp. 15–33.
- ↑ Б92: Ниш: Tokom proslave kamenovana džamija, Pristupljeno 8. 4. 2013.
- ↑ Vesti.rs: Kamenovana džamija u Nišu tokom slavlja navijača Partizana, Pristupljeno 8. 4. 2013.
- ↑ Obnovljen minaret Islam agine džamije u Nišu, zapaljen u nemirima 17. marta
- Islam-agina džamija Arhivirana inačica izvorne stranice od 7. svibnja 2021. (Wayback Machine)