Centralni bantuski jezici
Izgled
Centralni bantuski jezici velika je grana bantuskih jezika koji se govore po afričkim državama Demokratska Republika Kongo, Tanzanija, Kongo, Angola, Kenija, Mozambik, Komori, Burundi, Ruanda, Bocvana, Lesoto, Uganda, Zambija, Namibija, Malavi, Zimbabve, Južnoafrička Republika, Esvatini, Sudan. Prema starijoj klasifikaciji obuhvaćala je (337) jezika;[1] danas (346)[2]
- a) D (32):
- a1. Bembe (D.50) (2): bembe, buyu;
- a2. Bira-Huku (D.30) (14): amba, bera, bhele, bila, bodo, budu, homa, kaiku, kango, komo, mbo, ndaka, nyali, vanuma;
- a3. Enya (D.10) (4): enya, lengola, mbole, mituku;
- a4. Lega-Kalanga (D.20) (11): bali, beeke, hamba, holoholo, kanu, kwami, lega-mwenga, lega-shabunda, lika, songoora, zimba;
- a5. Nyanga (D.40) (1): nyanga;
- b) E (36):
- b1. Chaga (E.30) (7): gweno, kahe, machame, mochi, rombo, rwa, vunjo;
- b2. Kikuyu-Kamba (E.20) (8): dhaiso; embu; gikuyu; kamba;
- a. Meru (4): chuka, meru, mwimbi-muthambi, tharaka;
- b3. Kuria (E.10) (11): gusii, ikizu, ikoma, kabwa, kuria, ngurimi, sizaki, suba, temi, ware, zanaki;
- b4. Nyika (E.40) (10):
- c) F (16):
- d) G (36):
- d1. Bena-Kinga (G.60) (9): bena, hehe, kinga, kisi, magoma, manda, pangwa, sangu, wanji;
- d2. Gogo (G.10) (2): gogo, kagulu;
- d3. Pogoro (G.50) (2): ndamba, pogolo;
- d4. Shambala (G.20) (4): asu, bondei, shambala, taveta;
- d5. Swahili (G.40) (8): komorski (4 jezika: mwali komorski, ndzwani komorski, ngazidja komorski i komorski), makwe, mwani, swahili (2 jezika: kongoanski swahili i swahili);
- d6. Zigula-Zaramo (G.30) (11): doe, kami, kutu, kwere, luguru, mushungulu, ngulu, sagala, vidunda, zaramo, zigula;
- e) H (22):
- f) J (45):
- f1. Haya-Jita (J.20) (9): haya, jita, kara, kerewe, kwaya, nyambo, subi, talinga-bwisi, zinza;
- f2. Konzo (J.40) (2): konjo, nande;
- f3. Masaba-Luyia (J.30) (16), prije (8): masaba, nyole, lukabaras, lutachoni, olukhayo, olumarachi, lumarama, olushisa, olutsotso, oluwanga, saamia; makrojezik: luyia.
- a. Luyia (5), donedavno (6): bukusu ili Lubukusu, idakho-isukha-tiriki ili luidakho-luisukha-lutirichi, logooli ili Lulogooli, nyala, nyore ili olunyole; istočni nyala
- f4. Nyoro-Ganda (J.10) (12): chiga, ganda, gungu, gwere, hema, kenyi, nyankore, nyoro, ruli, singa, soga, tooro;
- f5. Rwanda-Rundi (J.60) (6): ha, hangaza, rundi, rwanda, shubi, vinza;
- f6. Shi-Havu (J.50) (8): fuliiru, havu, hunde, joba, kabwari, nyindu, shi, tembo;
- g) K (27):
- g1. Chokwe-Luchazi (K.20) (9): chokwe, luchazi, luimbi, luvale, mbunda, mbwela, nkangala, nyemba, nyengo;
- g2. Diriku (K.70) (1): diriku;
- g3. Holu (K.10) (4): holu, kwese, phende, samba;
- g4. Kwangwa (K.40) (6): kwangali, luyana, mashi, mbowe, mbukushu, simaa;
- g5. Mbala (K.60) (1): mbala;
- g6. Salampasu-Ndembo (K.30) (3): lunda, ruund, salampasu;
- g7. Subia (K.50) (3): fwe, subiya, totela;
- h) L (14):
- h1. Bwile (L.10) (1): bwile;
- h2. Kaonde (L.40) (1): kaonde;
- h3. Luba (L.30) (6): hemba, kanyok, luba-kasai, luba-katanga, lwalu, sanga;
- h4. Nkoya (L.50) (1): nkoya;
- h5. Songye (L.20) (5): bangubangu, binji, kete, luna, songe;
- i) M (20):
- j) N (13):
- k) P (29):
- k1. Makua (P.30) (16): chuwabu, kokola, koti, lolo, lomwe, maindo, makhuwa, makhuwa-marrevone, makhuwa-meetto, makhuwa-moniga, makhuwa-saka, makhuwa-shirima, manyawa, marenje, nathembo, takwane;
- k2. Matumbi (P.10) (7): matumbi, mbunga, ndendeule, ndengereko, ngindo, nindi, rufiji;
- k3. Yao (P.20) (6): machinga, makonde, mwera ili chimwera, mwera ili nyasa, ndonde hamba, yao;
- l) R (12):