Pasivni glagolski oblici u hrvatskome jeziku
(Preusmjereno s Pasivni glagolski oblici)
Pasive imaju samo prijelazni glagoli. Tvore se na dva načina:
- nekim oblikom aktiva pomoćnog glagola biti ili bivati uz glagolski pridjev trpni: Lice je viđeno kroz staklo. Brod je bio izgrađen. Ona će biti pohvaljena.
- Česticom se uz aktivni oblik odabranoga glagola: Brod se gradi. Voda se prolijeva. Cvijeće se njeguje.
Pregled tvorbe nekih glagolskih oblika:
- infinitiv – biti/bivati građen
- prezent – biva građen, građen je
- aorist – (on) bi građen
- imperfekt – bijaše/bješe građen
- imperativ – budi građen
- perfekt – bio je građen, (on) je građen
- pluskvamperfekt – bijaše/bješe bio građen
- futur prvi – bit će građen
- futur drugi – bude građen
- kondicional prvi – bio bi građen
Pasivni oblici se upotrebljavaju za izricanje radnje koja se vrši nad subjektom. Subjekt je trpitelj radnje.
| lice | jednina | množina |
|---|---|---|
| 1. | bivam građen, građen sam | bivamo građeni, građeni smo |
| 2. | bivaš građen, građen si | bivate građeni, građeni ste |
| 3. | biva građen, građen je | bivaju građeni, građeni su |
| lice | jednina | množina |
|---|---|---|
| 1. | bih građen | bismo građeni |
| 2. | bi građen | biste građeni |
| 3. | bi građen | biše/bi građeni |
| lice | jednina | množina |
|---|---|---|
| 1. | bijah/bjeh građen | bijasmo/bjesmo građeni |
| 2. | bijaše/bješe građen | bijaste/bjeste građeni |
| 3. | bijaše/bješe građen | bijahu/bjehu građeni |
| lice | jednina | množina |
|---|---|---|
| 1. | / | budimo građeni |
| 2. | budi građen | budite građeni |
| 3. | neka bude građen | neka budu građeni |
| lice | jednina | množina |
|---|---|---|
| 1. | bio sam građen, (ja) sam građen | bili smo građeni, (mi) smo građeni |
| 2. | bio si građen, (ti) si građen | bili ste građeni, (vi) ste građeni |
| 3. | bio je građen, (on) je građen | bili su građeni, (oni) su građeni |
| lice | jednina | množina |
|---|---|---|
| 1. | bijah/bjeh bio građen | bijasmo/bjesmo bili građeni |
| 2. | bijaše/bješe bio građen | bijaste/bjeste bili građeni |
| 3. | bijaše/bješe bio građen | bijahu/bjehu bili građeni |
| lice | jednina | množina |
|---|---|---|
| 1. | bit ću građen | bit ćemo građeni |
| 2. | bit ćeš građen | bit ćete građeni |
| 3. | bit će građen | bit će građeni |
| lice | jednina | množina |
|---|---|---|
| 1. | budem građen | budemo građeni |
| 2. | budeš građen | budete građeni |
| 3. | bude građen | budu građeni |
| lice | jednina | množina |
|---|---|---|
| 1. | bio bih građen | bili bismo građeni |
| 2. | bio bi građen | bili biste građeni |
| 3. | bio bi građen | bili bi građeni |
- Za kondicional je samo jedan oblik (bio bi građen) jer se oblik bio bi bio građen više ne upotrebljava.
U različitim jezičnim priručnicima naići ćete na neke različitosti u tvorbi pasiva. Evo nekoliko takvih primjera za tvorbu prezenta i perfekta:
- prezent: bivam nošen, bivaš nošen, biva nošen,...
- perfekt: nošen sam, nošen si, nošen je, ... ili bivao sam nošen, bivao si nošen, bivao je nošen, ...
(Težak – Babić: Gramatika hrvatskog jezika, Zagreb, 2003. g.)
- prezent: oženjen sam, bivam oslobođen
- perfekt: oslobođen sam, bio sam oslobođen
(Skupina autora: Povijesni pregled, glasovi i oblici hrvatskog književnog jezika, Zagreb, 1991. g.)
- prezent: bivam hvaljen, bivam hvaljena ili hvaljen sam, hvaljena sam
- perfekt: bio sam hvaljen, bila sam hvaljena
(Skupina autora: Hrvatska gramatika, Zagreb, 1997. g.)
- Dragica Dujmović-Markusi, FON-FON 2 udžbenik hrvatskog jezika za drugi razred gimnazije